Μνήμη Μήτσου Αλεξανδρόπουλου
(26 Μαΐου 1924 – 19 Μαΐου 2008)
Alexander Sergeyevich Pushkin
(1799 – 1837)
Σπορέας της Ελευθερίας μόνος
εβγήκα την αυγή προτού φανεί το αστέρι.
Στους όργους της σκλαβιάς ο ζωογόνος
σπόρος εσπάρθηκε από αγνό και τίμιο χέρι,
μα άδικες επήγανε, χαμένες
οι ώρες μου, οι κόποι μου, οι σκέψεις μου οι ευλογημένες.
Βοσκάτε μη την ησυχία σας, λαοί!
Κανένα σάλπισμα τιμής να σας ξυπνήσει δεν μπορεί.
Το δώρο της ελευθερίας για τα κοπάδια
είναι μονάχα μια κουβέντα άδεια.
Τι να την κάμουν; Η μόνη τους απαντοχή
είτε κουρά είτε σφαγή,
από γενιά σ’ άλλη γενιά
η κουδουνάτη λαιμαργιά
και μόνο τους βαγγέλιο
ο βούρδουλας και το φραγγέλιο.
***
Στων μεταλλείων της Σιβηρίας τα βάθη
αγέρωχα φυλάχτε την υπομονή,
χαμένα δεν θα παν του μαρτυρίου σας τα πάθη,
ούτε και των ονείρων σας η σκέψη η υψηλή.
Η ελπίδα, αδερφή πιστή στη δυστυχία,
στα έγκατα της γης τα σκοτεινά
το πνεύμα θα ξυπνήσει και την ανδρεία
- η ώρα θα ‘ρθει η ποθητή ξανά:
Θα φτάσουν ως εσάς η αγάπη κι η φιλία,
στη σκοτεινή θα μπούνε φυλακή,
όπως στο κάτεργο απ’ την ελευθερία
έρχεται η φωνή μου να σας βρει.
Θα πέσουν τα βαριά δεσμά,
οι φυλακές θα γκρεμιστούν κι η λευτεριά
απόξω απ’ την πόρτα θα σας καρτερεί
κι οι αδελφοί στο χέρι σας θα ξαναβάλουν το σπαθί.
***
Από τον Πιντεμόντε
Υπάρχουν δικαιώματα ηχηρά,
ξέρω, πολλά θαμπώνουνε μυαλά,
όμως εγώ δεν τα τιμώ· παράπονα δεν κάνω που οι θεοί
μου αρνηθήκαν το γλυκό προνόμιο στην πληρωμή
των φόρων να μετέχω· ούτε κι εμπόδια να βάλω
στο ‘να βασίλειο να πολεμάει τ’ άλλο.
Λίγο με νοιάζει μπορεί ή δεν μπορεί η δημοσιογραφία
να σατιρίζει τους μωρούς και η μυγιάγγιχτη λογοκρισία
των περιοδικών να περικόβει την αμετρολογία.
Λόγια, λόγια, λόγια όλα αυτά.
Άλλα, καλύτερα, δικαιώματα μου είναι σεβαστά.
Άλλη, καλύτερη, ζητώ ελευθερία:
Να σε ορίζει ο τσάρος, να σε ορίζει ο λαός
το ίδιο δεν μας κάνει;
Είθε ο θεός
να τους φυλάει! Μα κανενός
υπόλογος ο άνθρωπος δεν είναι, σημασία
ας δίνει μόνο στη ζωή του
τον εαυτό του να φροντίζει και να υπερετεί.
Για τη λιβρέα, για την εξουσία,
η σκέψη, η συνείδηση του
μην καμφθεί
- γι αυτά μην σκύψει το κεφάλι.
Όπου θελήσει γυρνάει τα βήματα του,
ό,τι ορίσει η καρδιά και η ψυχή:
τις θεϊκές της φύσης ομορφιές, της τέχνης πάλι
και της έμπνευσης τα έργα
να τα γλεντήσει, να τα χαρεί
- αυτά τα δικαιώματα του…
***
Μετάφραση Μήτσος Αλεξανδρόπουλος
2 σχόλια:
Εξαιρετική μετάφραση!
Σπάνια βλέπει κανείς καλομεταφρασμένη ποίηση.
Είναι γεγονός ότι οι μεταφράσεις του Μήτσου Αλεξανδρόπουλου χαρακτηρίζονται από το ίδιο εκείνο σπάνιο ήθος που τον χαρακτήριζε τόσο ως άνθρωπο όσο και ως συγγραφέα. Και κατορθώνουν το σπάνιο επίτευγμα (μαζί με εκείνες του Ντοστογιέβσκι από τον Αλεξάνδρου, ή τον Ανδρέα Αποστολίδη που κατάφερε να μεταγράψει στα ελληνικά το noir)να κάνουν τον αναγνώστη να ξεχνά πως αυτό που διαβάζει είναι η μετάφραση και όχι το πρωτότυπο έργο. Θα επέμενα μάλιστα ιδιαιτέρως στις μεταφράσεις του από τα παλαιορωσικά, οι οποίες λόγω της άθλιας πολιτικής του Κέδρου (παραπλήσια σε όλους τους εκδοτικούς οίκους εδώ που τα λέμε) να καταχωνιάζει στις αποθήκες του και να μην επανεκδίδει βιβλία που θεωρεί πως δεν έχουν καμία τύχη στην αγορά του βιβλίου. Προσωπικά είχα την καλή τύχη να βρω σε βιβλιοπωλείο στα Γιάννενα που ξεπουλούσε το προ αμνημονεύτων χρόνων στοκ του, και σε τιμή ευκαιρίας,τον Βίο του πρωτόπαπα Αβακούμ και την Αφήγηση της εκστρατείας του Ίγκορ, και απόμεινα ενεός μπροστά στη δύναμη των μεταφράσεων αυτών. Το χρονικό του Νέστορα Ισκέντερη για την άλωση της Πόλης δεν στάθηκα ποτέ τόσο τυχερός ώστε να το βρω. Δεσμεύομαι όταν θα βρω την ευκαιρία και τον χρόνο να μεταγράψω μεγάλα κομμάτια των εν λόγω έργων.
Δημοσίευση σχολίου