Από τα συγκλονιστικότερα και εντονότερα διηγήματα του κωνσταντινουπολίτη συγγραφέα πεζογράφου, ποιητή και λόγιου του 19ου αιώνα, Γεωργίου Βιζυηνού. Γράφτηκε στα 1884 και δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του ίδιου έτους στο περιοδικό της Εστίας. Ενδιαφέρον και γοητευτικό με έντονη την παρουσία του χιούμορ και της ειρωνείας, το διήγημα περιέχει αρκετά βιωματικά στοιχεία από την παιδική ηλικία του Βιζυηνού, ο οποίος περιγράφει τον καλοκάγαθο και άβουλο παππού του και την καταπιεστική και αυταρχική γιαγιά του. Αφηγητής της ιστορίας είναι ο εγγονός (ο ίδιος ο Βιζυηνός, δηλαδή), που περιγράφει τις συνθήκες διαβίωσης του στην Κων/πολη, ως εκπαιδευόμενος ράφτης στο εργαστήρι ενός πρωτομάστορα της Πόλης και περιμένει να του συμβούν όλες οι περιπέτειες, οι ιστορίες και τα ταξίδια που του είχε αφηγηθεί ο παππούς του, όταν ήταν παιδί. Με αφορμή την κρίσιμη κατάσταση της υγείας του παππού του, επιστρέφει στο χωριό και τότε, ο παππούς του αποκαλύπτει ότι ποτέ δεν είχε κάνει τίποτε από ότι του είχε αφηγηθεί, εξαιτίας της αυστηρής γιαγιάς. Την επόμενη μέρα πεθαίνει και τότε πραγματοποίησε το «μόνο ταξίδι της ζωής του».
Μοντερνιστής ηθογράφος χαρακτηρίστηκε στην εποχή του ο κοσμοπολίτης και λόγιος της εποχής Γεώργιος Βιζυηνός. Λογοτέχνης της σχολής του ρεαλισμού, προγόνου του νατουραλισμού, ο κοσμογυρισμένος συγγραφέας, που διένυσε μια πλούσια ζωή στην Κων/πολη, την Αθήνα, την Κύπρο, τη Γερμανία, το Λονδίνο, το Παρίσι, έγραψε τα μόλις εννέα αλλά καλογραμμένα, με μεγάλη λογοτεχνική αξία, διηγήματά του μεταξύ 1883 και 1895. Διακρίθηκε, επίσης, ως ποιητής (με αρκετά βραβεία). Στο επίκεντρο της λογοτεχνίας του Βιζυηνού ήταν ο άνθρωπος και η φύση. Με γλαφυρό τρόπο και έντονα ρεαλιστικά στοιχεία θέλησε να δείξει τόσο την καλή όσο και την άσχημη πλευρά της ζωής και να αφυπνίσει την κοιμώμενη κοινωνία της εποχής. Εκθέτοντας τα προβλήματά της ζήτησε προβληματισμό και νοητική ανέγερση για την αντιμετώπισή τους.
Το διήγημα «Το μόνο της ζωής του ταξίδιον» κυκλοφορεί σε συγκεντρωτικούς τόμους ιστοριών του Γ. Βιζυηνού από τις Εκδόσεις Εστία(1994), Επικαιρότητα (1998), Πορφύρας (1998), Νεφέλη (1998), Modern Times (2004), Πελεκάνος (2005) και Ιανός (2006).
«Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» του Λάκη Παπαστάθη (2001)
Επικεντρωμένος στα τελευταία χρόνια της ζωής του Γεωργίου Βιζυηνού, όντας έγκλειστος σε
ψυχιατρικό άσυλο της Αθήνας και αφού είχε ξεσπάσει το ερωτικό του πάθος για τη δωδεκάχρονη Μπεττίνα, ο συγγραφέας προσπαθεί να θυμηθεί την παιδική του ηλικία στη Θράκη και την Κων/πολη, ξαναδιαβάζοντας το, έντονα, βιωματικό του μυθιστόρημα «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον», στο οποίο αναφέρεται σε εκείνα τα χρόνια, με βάση τη ζωή και τις ιστορίες του παππού του. Έτσι ξετυλίγεται η πλοκή του πολυδιαβασμένου διηγήματος του Βιζυηνού, με απανωτά φλας μπακ στη νοσηρή κατάσταση των τελευταίων στιγμών της ζωής του στο ίδρυμα.
Η ταινία μόλις 90 λεπτών, αποτέλεσε μια εξαιρετική παραγωγή στα 2001 που σάρωσε τα βραβεία του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και ταξίδεψε σε πολλές χώρες του εξωτερικού, από τις Η.Π.Α. στη Γαλλία και από τον Καναδά στην Κίνα. Ο πρωταγωνιστής Ηλίας Λογοθέτης, δίνει μια υπέροχη ερμηνεία, η οποία βραβεύεται αλλά και μνημονεύεται από κοινό και κριτικούς, όπως επίσης και η μουσική επένδυση του Γιώργου Παπαδάκη. Αίσθηση επίσης προκάλεσε το γεγονός της ερμηνείας του «μικρού Γιωργή» Βιζυηνός) από ένα κοριτσάκι, την Φραγκίσκη Μουστάκη. Η άποψη του Παπαστάθη τεκμηριώνεται τόσο στη συμπεριφορά του παππού, ο οποίος όταν ήταν νεαρός ντυνόταν κορίτσι, όσο και στις καταβολές του ίδιου του Βιζυηνού, αφού είναι γνωστό ότι η μητέρα του μετά το θάνατο του κοριτσιού της από την ίδια («Το αμάρτημα της μητρός μου») ήθελε ο «Γιώργης της» να είχε γεννηθεί κορίτσι, και του συμπεριφερόταν αναλόγως. Ως «ηθική δικαίωση του ελληνικού κινηματογράφου», της ποιότητας και της ουσιαστικής συνέπειας του στο καλό σινεμά, προσθέτουμε, πλασαρίστηκε η ταινία εκείνη τη χρονιά, θυμίζοντας παραγωγές όπως τον «Δράκο» του Κούνδουρου, την «Ευδοκία» του Δαμιανού» έως την «Εαρινή Σύναξη των Αγροφυλάκων» του Αβδελιώδη.
Λίγα λόγια για τον σκηνοθέτη
Ο Λάκης Παπαστάθης γεννήθηκε το 1943 και σπούδασε κινηματογράφο στην Αθήνα. Για πολλά χρόνια δούλεψε ως βοηθός σκηνοθέτη σε διάφορες ελληνικές παραγωγές. Έχει ασχοληθεί, επίσης, εκτενώς με το ντοκιμαντέρ αλλά και με την τηλεόραση, έχοντας πάνω από τριάντα χρόνια την εκπομπή «Παρασκήνιο» στην ΕΤ-1, όπου φιλοτεχνεί πορτρέτα μεγάλων καλλιτεχνών. Το 1981 γυρίζει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινίας του, τον «Καιρό των Ελλήνων», αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές. Έξι χρόνια αργότερα γυρίζει τον «Θεόφιλο», βασισμένο στη ζωή του ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ (1868 – 1934). Η συνέχεια έγινε με το «Μόνον τη ζωής του ταξείδιον», δεκατέσσερα χρόνια μετά, ενώ αυτή την εποχή σκηνοθετεί την τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία του, με τον τίτλο «Φεύγοντας».
Νέστορας Ι. Πουλάκος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου