Τρίτη 25 Μαρτίου 2008

Νίκος Βιολάρης, Τρία Ποιήματα


Albrecht Dürer (1471–1528), Knight, Death, and the Devil, 1513



ΝΥΧΤΑ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟΥ

Μισός ύπνος
μισός θάνατος.
Με τα χέρια στην άνοιξη
την καρδιά μες στη λάσπη.
Έτσι μεταλλάσσομαι.
Μεταξύ ανοίξεως και μη
όπου το δέντρο βαθύ
και ριζώνουν τα κύματα.

Έτσι μεταλλάσσομαι.
Μισός Νίκος
μισός θάνατος.


Ιούλιος 2003


ΩΣ ΓΥΑΛΙΝΟ ΜΑΤΙ

μνήμη Ελένης Βακαλό


Ως γυάλινο, υπάρχω, μάτι. Κάθε πρωί κάποιος με καθαρίζει στοργικά, μου δείχνει δυο θάλασσες και μου ζητάει να διαλέξω. Δεν ξέρω πως τα καταφέρνω, διαλέγω πάντοτε τη λάθος θάλασσα και βρίσκομαι αίφνης εντός της ερήμου.
Από δω σας μιλώ.

ΓΕΡΑΚΙΑ

Γεράκια υπέρμετρα
χασκογελούν
πάνω απ' τις λέξεις μου.
Δικαίως.
Ναι
τόσο νέος
κι οι εικόνες μου γερνούν
βλέπω σιγά να γίνονται
η σίγουρη τροφή τους.


***


Ο Νίκος Βιολάρης γεννήθηκε το 1985 στην Αθήνα.


3 σχόλια:

Le grand écrivain είπε...

Είναι ενδεχομένως ανάρμοστο ο ποιών την ανάρτηση να προβαίνει σε σχολιασμό της, αλλά στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν μπορώ να το αποφύγω. Η πρώτη μου επαφή με την ποίηση του Νίκου πραγματοποιήθηκε μέσω του αφιερώματος στην νεότερη ελληνική ποίηση, στο τεύχος 25 της Ποίησης, όπου εύκολα τον ξεχώρισα, μαζί με τον Μιχάλη Παπαντωνόπουλο. Και τους ξεχώρισα για δύο λόγους. Την ηλικία τους (ένδειξη μιας γενιάς που πήγαινε να ανδρωθεί;) και το διαμορφωμένο προσωπικό ύφος, το οποίο επιπροσθέτως διέθετε μια αξιοσημείωτη πρωτοτυπία καθώς απομακρυνόταν από την περισσότερο ή λιγότερο εμφανή απομίμηση ευκλεών ποιητικών προγόνων. Παίρνοντας στα χέρια μου μέσα στον επόμενο χρόνο τις συλλογές τους, και διαβάζοντας μια ποίηση που απομακρυνόταν εντυπωσιακά από την διάχυτη στο χώρο ευκολία, η αρχική αυτή εντύπωση ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο. (Παρενθετικά να πω, χωρίς καμιά αξιολογική διάθεση, πως βρήκα τότε την ποιητική του Μιχάλη εντελώς αποκρυσταλλωμένη και ώριμη ενώ του Νίκου να αναζητεί ακόμα τον δρόμο της). Η συλλογή Πέρα απ’ τη μέρα διαθέτει αναμφισβήτητα μια εντυπωσιακή δυναμική. Εντούτοις, εξαιτίας μιας διάθεσης ενιαίας θεματικής – ή σύνθεσης –, εκπεφρασμένης ρητά ήδη από τον τίτλο της συλλογής, αλλά που δεν κατόρθωνε ωστόσο να βρει πάντα την απόλυτη δικαίωση της από τα ίδια τα ποιήματα, η συλλογή δημιουργεί ενίοτε μια κάποια αίσθηση επανάληψης. Ειδικά έχω την αίσθηση πως τα σύμβολα της μέρας και του φωτός μένουν κάπως μετέωρα, δίχως να επιτυγχάνουν να επιβάλλουν την δικαίωση τους μέσω της οργανικής σύνδεσης τους με το περιεχόμενο• σαν να περιορίζονται, δηλαδή, ενίοτε στην τεχνητή επικύρωση τους στο χώρο του σημαίνοντος αλλά όχι παράλληλα και του σημαινομένου. Η μεγαλύτερη κατάκτηση του Νίκου στην συλλογή υπήρξε αναμφισβήτητα ο σχεδόν παντού άρρηκτος εσωτερικός ρυθμός των ποιημάτων στηριζόμενος εξολοκλήρου στην αρμονική εσωτερική σύνδεση των επιμέρους λεξιλογικών μονάδων, στοιχείο που εξηγεί ενδεχομένως και την τόσο αβίαστη και φυσική – και όχι εκβιασμένη – συνειρμική οργάνωση των ποιημάτων, στοιχεία που οδηγούσαν στην δημιουργία μιας ιδιαίτερης, ενιαίας αίσθησης. Τα καινούργια, ή έστω αδημοσίευτα, ποιήματα που ο Νίκος είχε την καλοσύνη να μου στείλει, επικυρώνουν έναν καινούργιο και υψηλότερο βαθμό ποιητικής συνειδητότητας, που διεκδικεί αυθόρμητα την επιβολή της. Και απαλλαγμένα καθώς είναι από οιανδήποτε, a priori, επιδίωξη σύνθεσης – ή αν μη τι άλλο τεχνητής ενότητας - κατορθώνουν κάτι καινούργιο: να ισορροπούν ιδανικά ανάμεσα στο επιδιωκόμενο και στο αναγκαίο. Διατηρώντας στο έπακρο την συνειρμική οργάνωση και τον δικό τους, αδιάσπαστο, εσωτερικό ρυθμό, με ευχάριστα απροσδόκητες εμπνεύσεις (Έτσι μεταλλάσσομαι. \ Μισός Νίκος \ μισός θάνατος.) και τη δημιουργία μιας συγκεκριμένης – καίτοι μη ορθολογικά προσδιορίσιμης – αίσθησης, τα ποιήματα αυτά αναδεικνύουν έναν δημιουργό που εντελώς πρώιμα έχει κατακτήσει την αυτονόητη, αλλά σπάνια στις μέρες μας ανιχνεύσιμη, καλλιτεχνική αρετή, δηλαδή την επίτευξη της αναγκαίας ισορροπίας ανάμεσα στο περιεχόμενο και την φόρμα μέσω των εντελώς προσωπικών, και γι αυτόν ακριβώς τον λόγο ιδανικών, εκφραστικών μέσων. Επιπροσθέτως, μια εντελώς ευχάριστη έκπληξη ήταν η ανακάλυψη μιας νέας διάστασης που δεν διακρινόταν προηγουμένως στην ποίηση του Νίκου, και η οποία δεν είναι άλλη από την αποτύπωση μιας, ενσυνείδητης ή ασυνείδητης, δεν έχει καμία σημασία, επιθετικότητας• επιθετικότητα - αναγκαία, κατά τη γνώμη μου, καλλιτεχνική διάσταση της τέχνης του σήμερα -, που αποκαλύπτει έναν ποιητή ν’ αποπειράται «με τη βαρειά ν’ αποτυπωθεί στο καύκαλο του κόσμου».

Ανώνυμος είπε...

Τὸ μόνον ἀνάρμοστο εἶναι ἡ δημοσίευση, ἔκδοση καὶ ἐνθουσιώδης ἀποδοχὴ τῆς ποιήσεως τοῦ κου Βιολάρη. Ὁ ἐν λόγῳ νεαρός, ἐκτὸς τοῦ ὅτι εἶναι ἕνα κοινωνικῶς ἄχρηστο πρόσωπο, ἀφ' οὗ ἔχει φτάσῃ στὰ 27 καὶ τὸν τρέφουν οἱ δικοί του (κοινῶς δὲν ἔχει δουλέψῃ ποτὲ στὴν ζωή του), χαρακτηρίζεται ἀπὸ πλήρη ἔλλειψη ταλάντου καὶ τεχνικῆς, τῆς τελευταίας χαρακτηριζομένης ἀπὸ ἀνερματισμό, λεξιπενία (σκανδαλώδη), θεματικὴ μονοτονία, μορφολογικὴ καὶ νοηματικὴ ἀστειότητα-καὶ ὅ,τι τέλος πάντων καθιστᾶ ἕνα καλλιτεχνικὸ ἔργο ὅλως δι' ὅλου γελοῖο καὶ ἀνάξιο λόγου. Μᾶλλον, συγχέει τὴν ἀληθινὴ τέχνη (ἡ ὁποία ἀπαιτεῖ τραγικὸ βάθος καὶ διάνοια ὑψηλή, πόνο, αἰσθήματα χειροπιαστά, ὄχι παιδαριώδεις συναισθηματολογίες καὶ ψευτοθλίψεις, ἀπότοκους τῆς πολυτελοῦς πλήξεως τοῦ κακομαθημένου ἀστόπαιδου) μὲ τὲς ἀερολογίες καὶ τὲς ἀμπελο- καὶ φραπεδοφιλοσοφίες, μὲ τὶς ὁποῖες ῥίχνει τὶς κουλτουροχαρούμενες (συριζόπληκτες καὶ μή) γκόμενες καὶ τὴν αὐτάρεσκη αὐτοσκηνοθεσία μὲ τὴν ὁποία πασσάρεται στοὺς διάφορους κύκλους (καλλιτεχνικοὺς καὶ μή) γιὰ νὰ κάνῃ τὶς δημόσιες σχέσεις του. Ἀλλὰ τί νὰ περιμένῃ κανεὶς ἀπὸ κάτι ἄτομα δῆθεν (δῆθεν ἀριστερά, δῆθεν ποιητές, δῆθεν σκεπτόμενους) που εἶναι χωμένα μέχρι τὸν λαιμὸ στὰ συστημικὰ σκατά καὶ προωθοῦνται ἀπὸ κάτι τύπους στὸ ὕφος τοῦ Βλαβιανοῦ κ.λπ.... Δὲν βαρυέσαι, βέβαια, στὴν Ἑλλάδα ζοῦμε, τὸ εἴδαμε κι αὐτό...

Ἀνώνυμος ὁ Ἕλλην (τέως "Ἀνώνυμος") είπε...

Νὰ συμπληρώσω δὲ τὸ ἀμέσως προηγούμενο σχόλιό μου, λέγοντας ὅτι εἶναι ἐντροπή, αἶσχος καὶ ὄνειδος καθ' ὄλην τὴν σημασίαν τῆς λέξεως, ὅτι ἡ νεοελληνικὴ ποίησι μὲ γενάρχες τὸν Σολωμὸ καὶ τὸν Καβάφη (κι ἀνὰ μέσα σ' αὐτοὺς τοὺς δύο ἀντιτιθέμενους πόλους, τὸν Παλαμᾶ, τὸν Ἐλύτη, τὸν Παπατσώνη, τὸν Σαχτούρη) καὶ προγόνους τὸν Δαμασκηνό, τὸν Μελῳδό, τὸν Φώτιο, τὴν Σαπφώ, τὸν Ἀρχίλοχο, τὸν Σιμωνίδη, τὸν Ἀλκαῖο, τοὺς τραγικοὺς καὶ τὸν Ὅμηρο, νὰ ἀναλαμβάνεται στὴν συνέχισί της - εἰδικὰ "στὰ χρόνια τὰ δικά μας τὰ σακάτικα" - καὶ φεῦ! στὴν ἐκπροσώπησί της ἀπὸ Βιολάρηδες κάθε λογῆς (εἶναι τραγικὴ ἡ διαπίστωσι περὶ τῆς σωρείας τῶν γελοίων οἱ ὀποῖοι ὄχι μόνον τολμοῦν νὰ γράφουν ἢ νὰ δημοσιεύουν, ἀλλὰ τὸ χειρώτερο ὅλων, νὰ τυγχάνουν ὑποστηρίξεως, ἐπαίνου καὶ εὑρείας ἀποδοχῆς). Διότι ὅλοι αὐτοὶ οἱ "νέοι" δημιουργοὶ εἶναι βλαμμένοι (ὑπὸ τὴν ἔννοια τῆς πνευματικῆς ὑστερήσεως, ὄχι μὲ προσβλητικὸ περιεχόμενο), ἀλλὰ οἱ παντοδαποὶ κριτικοὶ, οἱ ὀποῖοι δὲν ὁρρωδοῦν σὲ παιᾶνες καὶ ἐγκώμια ὑπὲρ των, ἐπιδοτοῦντες τὴν ἀνοησία τῶν πρώτων, εἶναι οἱ πραγματικοὶ ἔνοχοι-καὶ μάλιστα καταδικαστέοι μὲ τὴν ἐσχάτη τῶν ποινῶν, καθὼς καθιερώνουν στὴν κοινὴ συνείδησι ὡς ποιητές, κάτι ἄχρηστα ψώνια ἀνάξια λόγου! Δυστυχῶς, διάβασα τὰ ποιήματα τοῦ Βιολάρη, ἀλλὰ κόντεψα νὰ πάθω ἐγκεφαλικὴ συμφόρησι, ὅταν εἶδα τὶς ὑπὲρ αὐτοῦ διθυραμβικὲς κριτικὲς καὶ ὅταν ἄκουσα παρὰ πολλῶν εἰδημόνων ὄτι εἶναι "ὀ καλλίτερος νέος ποιητής"! Τί ἄλλο θ' ἀκούσουμε σ' αὐτὴν τὴν χώρα! Ὁ Θεὸς νὰ μᾶς φυλάῃ! Καὶ ὄχι μόνον ἐμᾶς, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἀλλογλώσσους καὶ ἀλλοφύλους, οἱ ὀποῖοι δὲν γλύτωσαν ἀπὸ τὶς μεταφράσεις τῶν ποιημάτων τοῦ περὶ οὖ ὁ λόγος καὶ Κύριος οἶδε τινῶν ἑτέρων! Τὸ σύστημα τελικῶς, δὲν λυπᾶται κανένα, καταδικάζει ἅπαντες τοὺς σκεπτομένους στὴν ἠλιθιότητα καὶ τὴν κακογουστιά!