Τετάρτη 19 Νοεμβρίου 2008

RahXephon: Ο Κόσμος ως Βούληση και ως Αναπαράσταση







Wo Es war, soll Ich werden

(Εκεί που αυτό ήταν, εγώ πρέπει να γίνω)

Sigmund Freud










Το ερώτημα κατά πόσον ο περιβάλλον κόσμος ο νοούμενος ως πραγματικότητα είναι όντως πραγματικότητα είναι τόσο παλιό όσο και η ίδια η φιλοσοφία. Από τον πλατωνικό μύθο του σπηλαίου μέχρι το Esse est percipi του Berkeley και την φαινομενικότητα του Nietzsche, ο άνθρωπος δεν έπαψε ποτέ να αναρωτιέται κατά πόσον η ‘αντικειμενική πραγματικότητα’ που τον περιβάλλει είναι όντως αντικειμενική και κυρίως όντως πραγματικότητα. Το συνεπαγόμενο ερώτημα για τη θέση του ατόμου εντός του κόσμου και την ταυτοποίηση του εγώ μέσα σε έναν κόσμο που το εγώ δεν αναγνωρίζει ως δικό του, συνόδευε αναπόφευκτα πάντα ανάλογου είδους προβληματικές. Προβληματικές που ξεκινούν μοιραία από μιαν αίσθηση δυσαρμονίας και ατέλειας. Δυσαρμονίας που εγγράφεται στη βάση μιας ‘προβληματικής’ τοποθέτησης του εγώ και ατέλειας που προσγράφεται ως το μείζον χαρακτηριστικό του περιβάλλοντος κόσμου. Δυσαρμονίας και ατέλειας που σε τελική ανάλυση δεν μπορούν παρά να εκκινούν από μια διάθεση άρνησης του υπάρχοντος ως τέτοιου. Διότι το αρνημένο υποκείμενο δεν μπορεί παρά να καταλήξει στο τέλος να αρνηθεί τον αρνητή του. Το – ετεροπροσδιορισμένα – δυσαρμονικό εγώ, από ένα σημείο και μετά, δεν μπορεί παρά να αρχίσει να εκλαμβάνει το όλον ως ατελές, και τότε, το μόνο που μπορεί να κάνει δεν είναι παρά να καταλήξει να το αρνηθεί. Πρόκειται για στοιχειώδη μηχανισμό άμυνας προς ενστικτώδη αναζήτηση εσωτερικής ισορροπίας. Αυτή ακριβώς η προβληματική αποτελεί και τον πυρήνα του προβληματισμού του RahXephon, επαναθέτοντας με δραματική ένταση και προσανατολίζοντας προς μια κατεύθυνση διαφορετική, έναν πανάρχαιο προβληματισμό στις αρχές του 21ου αιώνα.

Κάθε μεγάλο έργο τέχνης όμως είναι ακριβώς μεγάλο διότι φροντίζει να συγκαλύπτει, αφομοιώνοντας τις, τις επιρροές του ή την προέλευση των προβληματισμών του. Πανθομολογουμένως στην τέχνη δεν υφίσταται παρθενογένεση. Κάθε καλλιτέχνης έχει τις αφετηρίες του και τα σημεία αναφοράς του. Αυτό που απαιτείται από ένα μεγάλο έργο τέχνης δεν είναι η παρθενογένεση αλλά ακριβώς η αφομοίωση και η επέκταση των καλλιτεχνικών – ή άλλων – ερεθισμάτων. Το μεγάλο επίτευγμα του Neon Genesis Evangelion (TV series) επί παραδείγματι, δεν είναι ότι αξιοποιεί την φιλοσοφία του Schopenhauer ή του Nietzsche προκειμένου να στηρίξει φιλοσοφικά το μήνυμα του, αλλά το γεγονός ότι ακριβώς αυτές οι φιλοσοφικές αφετηρίες βρίσκονται ιδανικά, οργανικά θα έλεγα, ενσωματωμένες εντός του νεότερου έργου τέχνης, με αποτέλεσμα να συνιστούν αναπόσπαστο στοιχείο του, σχεδόν μη διακρινόμενο από το προσωπικό στίγμα του δημιουργού του. Το μεγάλο έργο τέχνης παίρνει την παράδοση, την αφομοιώνει και ως κάτι καινούργιο πλέον πορεύεται εντός του ιστορικού χρόνου ως έργο ανεξάρτητο.

Κατ’ ανάλογο τρόπο, στη βάση του RahXephon βρίσκεται κυρίως το έργο του ξεχασμένου σήμερα, αλλά μάλλον πρωτοπόρου (κατ’ άλλους απλά ‘πειραγμένου’) στην εποχή του, βρετανού συγγραφέα του φανταστικού James Churchward (1851 – 1936) και κυρίως το έργο του The Lost Continent of Mu: Motherland of Man (το πρόβλημα, βέβαια, με τον Churchward έγκειται ακριβώς στο γεγονός ότι ενώ σήμερα τα έργα του διαβάζονται ως λογοτεχνία του φανταστικού, εκείνος δεν είχε καμιά τέτοια πρόθεση γράφοντας τα…). Σύμφωνα με τον Churchward, λοιπόν, η χαμένη ήπειρος των Mu, η οποία παρουσιάζει ομολογουμένως πολλές αναλογίες με την Ατλαντίδα, βρισκόταν στον Ειρηνικό Ωκεανό και εκτεινόταν γεωγραφικά, περίπου, από το ύψος της Hawaii στα βόρεια μέχρι το Νησί του Πάσχα στα νότια. Υποστήριζε πως η ήπειρος των Mu (οι οποίοι ονομάζονταν Mulians ή Naacals) είναι ο τόπος εκείνος που, δια της ανάμνησης, οι μεταγενέστεροι πολιτισμοί ονόμασαν Εδέμ. Η χαμένη ήπειρος ήταν η πατρίδα περίπου 64.000.000 κατοίκων και ο πολιτισμός της ήκμασε 50.000 χρόνια πριν την εποχή μας ενώ η τεχνολογία της ήταν πολύ περισσότερο προηγμένη αυτής του σύγχρονου κόσμου. Όσο για τους αρχαίους πολιτισμούς της Ινδίας, της Βαβυλώνας, της Περσίας, της Αιγύπτου και των Mayas δεν ήταν παρά οι εναπομείνασες παρηκμασμένες παροικίες των Mulians. Κυρίαρχη επίσης επίδραση στο RahXephon έχουν ασκήσει η φιλοσοφία των προκολομβιανών αμερικάνικων πολιτισμών, κυρίως αυτού των Mayas, η δυστοπική λογοτεχνία του 20ου αι. (H. G. Wells, Aldous Huxley, George Orwell) καθώς και η σειρά sci-fi μυθιστορημάτων Foundation του Isaac Asimov. Το ζήτημα όμως ακριβώς έγκειται στο γεγονός ότι όλες αυτές οι αναφορές είναι σε τέτοιο βαθμό αφομοιωμένες που να καθίσταται αδύνατον να τις διακρίνεις ή να τις απομονώσεις μέσα στο έργο. Το RahXephon παρακολουθείται εντελώς άνετα, αβίαστα και φυσιολογικά ακόμα κι αν αγνοείς τις επιρροές του δημιουργού του Yutaka Izubuchi, οι οποίες σε τελική ανάλυση και δεν πολυενδιαφέρουν δεδομένης της εξαιρετικής αυτοτέλειας του νεότερου έργου, όπως άλλωστε ελάχιστα ενδιαφέρει και το γεγονός ότι το διαβόητο «δίλημμα του σκαντζόχοιρου» στο Neon Genesis Evangelion δεν είναι παρά δάνειο από τον Schopenhauer ή οι περσόνες των Homunculi στο Fullmetal Alchemist δάνειο από τον Faust του Goethe.

Το πιο δυνατό ‘όπλο’ του RahXephon είναι αδιαμφισβήτητα το σενάριο του και η λεπτομερής σκιαγράφηση των χαρακτήρων. Το σενάριο κινείται σε πολλαπλές αφηγηματικές γραμμές (ταυτόχρονες, ανάδρομες και πρόδρομες) και το να το παρουσιάσουμε εδώ έστω και ελλειπτικά θα ήταν μάλλον αδύνατον, ενώ μία τέτοια απόπειρα θα επέσυρε και τον κίνδυνο να καταστρέψει την απόλαυση του δυνητικού θεατή να αποσαφηνίσει μόνος του το κουβάρι των διαπλεκόμενων αφηγηματικών ιστών. Εν προκειμένω, λοιπόν, θα περιοριστούμε μονάχα σε ορισμένες παρατηρήσεις περί των ηρώων και κάποιους κεντρικούς προβληματισμούς που η σειρά θέτει. Ο κεντρικός πρωταγωνιστής γύρω από τον οποίο πλέκεται ο αφηγηματικός ιστός είναι ο Ayato Kamina, μαθητή λυκείου δεκαεπτά χρονών. Ο Ayato κατοικεί σε μια πόλη η οποία ονομάζεται Tokyo (Jupiter), και η οποία, όπως διδάσκεται στο σχολείο είναι το Tokyo, η μοναδική πόλη που γλίτωσε από την καταστροφή που εξαφάνισε τον υπόλοιπο πλανήτη. Ο πληθυσμός του κόσμου έχει περιοριστεί σε 23 εκατομμύρια κατοίκους και περιορίζεται στα όρια του Tokyo. Ο υπόλοιπος κόσμος έχει καταστραφεί ενώ είναι χαρακτηριστικό πως τα αγγλικά είναι γλώσσα νεκρή. Είναι όμως πραγματικά έτσι; Σε έναν εναρκτήριο επεισόδιο, το οποίο θυμίζει ενίοτε το Matrix, και το οποίο στιγματίζεται από μια εχθρική εισβολή στο Tokyo, τίθενται βίαια οι βάσεις τις αμφιβολίας. Τα πράγματα παύουν να είναι αυτά ακριβώς που φαίνονται και οι άνθρωποι να είναι αυτοί που παρουσιάζονται πως είναι. Οι βεβαιότητες μία-μία καταρρέουν και ο Ayato δεν μπορεί να σταματήσει να αισθάνεται πως κάτι δεν είναι σωστό, πως κάτι δεν πάει καλά, πως κάτι του κρύβουν. Το γεγονός ότι ο κεντρικός πρωταγωνιστής, όπως και σε πολλά άλλα anime, βρίσκεται σε μία μεταβατική ηλικία, σε εκείνη την ηλικία που χαρακτηρίζεται ως το πέρασμα από την εφηβεία στην ενηλικίωση, δεν είναι σε καμία περίπτωση βέβαια τυχαίο. Αντίθετα, με την εύγλωττη ανθρωπολογική-ψυχολογική διάσταση της η συγκεκριμένη λεπτομέρεια υπογραμμίζει ιδανικά τον κεντρικό προβληματισμό που αναφέραμε στην αρχή αυτού του άρθρου. Ο Ayato δραπετεύοντας από το Tokyo, για να ανακαλύψει πως όσα διδασκόταν τόσα χρόνια δεν ήταν παρά ένα καλοστημένο ψέμα και πως υπάρχει ένας άλλος κόσμος έξω από το Tokyo, ο οποίος τον καλεί να ζήσει (και στον οποίο ακόμα και ο χρόνος κυλά διαφορετικά), θα διαπιστώσει πως για να ζήσει σε έναν οποιοδήποτε κόσμο θα πρέπει πρώτα να βρει τον εαυτό του και την θέση του μέσα σε αυτόν τον κόσμο, επιλέγοντας μια φαινομενικότητα ως πραγματική, επιλέγοντας δηλαδή έναν κόσμο ως Κόσμο. Για να αποκτήσει, όμως, συνοχή ο – οποιοσδήποτε – ‘κόσμος’ πρέπει πρώτα ν’ αποκτήσει συνοχή το υποκείμενο εντός του, εξωτερικεύοντας εν συνεχεία την αποκτηθείσα εσωτερική ενότητα εκτός του. Τα πάντα είναι ζήτημα ‘βλέμματος’. Αν το υποκείμενο δεν αντικρίζει εντός του παρά την πολυδιάσπαση και τον κατακερματισμό, δεν μπορεί παρά να εννοήσει τον ‘κόσμο’ που τον περιβάλλει ως εξίσου πολυδιασπασμένο και κατακερματισμένο. Και αντίστροφα, αν το υποκείμενο δεν αντικρίζει παρά μια ‘πραγματικότητα’ κατακερματισμένη, δεν μπορεί παρά να ‘μεταφέρει’ αυτόν τον θεώμενο κατακερματισμό και στη θέαση του εγώ του. Σε κάθε περίπτωση, η συμβολιστική αυτή διάσταση, που υπογραμμίζεται ιδανικά και από το φουτουριστικό στοιχειό του έργου και την κυρίαρχη διχοτομία-διάσταση Tokyo Jupiter- Υπόλοιπος Κόσμος, δεν αναιρεί την πρωταρχικά ανθρωπολογική σημασία της που ακούει στο όνομα «το στοίχημα της ενηλικίωσης».


Όμως ο Ayato θα διαπιστώσει πως και ο εξωτερικός υπόλοιπος κόσμος δεν είναι αυτός που αρχικά φαίνεται. Συνοδοιπόρος και καθοδηγήτρια σε αυτόν τον νέο για τον ήρωα κόσμο θα γίνει μια μυστηριώδης γυναίκα, η Haruka Shitow, που εμφανίζεται την ημέρα της εισβολής στο Tokyo στον Ayato και του υπόσχεται να του «αποκαλύψει την αλήθεια για τον κόσμο». Έτσι, η αναζήτηση της ταυτότητας του εγώ, η αναζήτηση της θέσης του στον κόσμο και η ενηλικίωση φαίνεται να περνάν υποχρεωτικά μέσα από το μονοπάτι του έρωτα. Στον καινούργιο εξωτερικό κόσμο ο ήρωας θα γίνει άθελα του μέλος μιας παγκόσμιας οργάνωσης, της Terra, η οποία υποτίθεται πως αντιπροσωπεύει το ανθρώπινο είδος εναντίον των Mulians που κατοικούν στο Tokyo Jupiter. Ο Ayato με την διπλή του ιδιότητα, ως μέλος-πολεμιστής της Terra και ως κάτοικος του Tokyo Jupiter και συνεπώς Mulian, γρήγορα θα κληθεί να ανακαλύψει πως όλη η πλάνη η οποία συγκαλύπτει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων και στις δύο αντικρουόμενες όχθες, δεν είναι τελικά παρά το προϊόν των αντικρουόμενων συμφερόντων δύο κρατικών μηχανισμών. Θα μετατραπεί σε εξάρτημα μιας μηχανής που ελέγχει τη μοίρα του κι αποφασίζει εν αγνοία του για τον ίδιο. Θα νιώσει βαθιά την περιφρόνηση, ως ξένος, από τους ανθρώπους και θα απορρίψει την εικονική πραγματικότητα της ζωής στο Tokyo Jupiter, ως μη πραγματική. Φαινομενικά μοιάζει να μην ανήκει πουθενά. Γι αυτόν ακριβώς το λόγο και θα έρθει μοιραία αντιμέτωπος με τα εκατέρωθεν συμφέροντα. Ο μόνος δρόμος που ανοίγεται μπροστά του είναι αυτός της σύγκρουσης με το τέρας που ακούει στο όνομα Κράτος, αυτόν τον αχόρταγο, αδίστακτο και αδηφάγο Λεβιάθαν του Thomas Hobbes.

Ο Ayato όμως χαρακτηρίζεται και από μιαν άλλη ιδιότητα καθόσον είναι δυνάμει ζωγράφος, ή όπως ο ίδιος λέει κάποια στιγμή «ένας μαθητής Λυκείου που θα ήθελε να γίνει κάποτε ζωγράφος». Για άλλη μια φορά στο κέντρο μιας σειράς anime τίθεται ένας ήρωας δηλωτικός του διαφορετικού και της διαφορετικότητας. Της μοναξιάς του διαφορετικού και της περιθωριοποίησης του. Όπως έχω ξαναγράψει και αλλού η συμβολική σημασία του μοτίβου είναι ξεκάθαρη: ο άνθρωπος είναι αναγκασμένος να ζει αποκλεισμένος από την κοινωνία. Είναι υποχρεωμένος να πονάει και να υποφέρει μόνος του, να κλαίει κρυφά στο σκοτάδι, όταν δεν υπάρχει κανείς γύρω του να τον χλευάσει - επειδή απλούστατα φοβάται, αδυνατεί ή ντρέπεται να κλάψει μαζί του -, να του κρατήσει το χέρι, να τον πάρει στην αγκαλιά του, να τον φιλήσει. Να του δείξει λίγη αγάπη, κατανόηση, να επικοινωνήσει μαζί του. Εντούτοις, αυτός ο αποκλεισμός δεν εδράζεται μόνο στον κοινωνικό περίγυρο, στην έλλειψη επικοινωνίας αλλά, και εδώ έγκειται η σπουδαιότητα του anime (διότι έτσι αποφεύγεται η ευκολία του ο «καλός-εαυτός» και οι «κακοί-άλλοι»), και στο ίδιο το άτομο. Είναι ο αποκλεισμός ο εδραιωμένος επάνω στη βάση της διαφορετικότητας. Της διαφορετικότητας αυτής που μόλις το άτομο τη συνειδητοποιήσει, βιώνει εκείνην την χαρακτηριστική και ηθελημένη αποξένωση από έναν κόσμο που δεν τον καταλαβαίνει ή, τουλάχιστον, νομίζει πως δεν τον καταλαβαίνει. Παράλληλα, όμως, η ίδια η, κατά βάση, εθελούσια αυτή αποξένωση βιώνεται συνήθως σαν κακόβουλος αποκλεισμός από το κοινωνικό σύνολο. Διότι, ανεξάρτητα από τις εσωτερικές-ψυχολογικές καταβολές της ή τις βιωματικές (βλέπε κοινωνικές) αφετηρίες της, η διαφορετικότητα είναι ένα χαρακτηριστικό που δεν συγχωρείται. Κι αυτό παρά το αντιφατικό γεγονός πως συντελείται εντός των ορίων μιας κοινωνίας που κατέστησε την ατομικότητα και την εξατομίκευση σημαία. Γιατί, τελικά, μπορεί να σου επιτρέπεται να είσαι άτομο μόνο στο βαθμό που τα ειδοποιά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας σου συμμορφώνονται, ή φαίνονται να συμμορφώνονται, με αυτά των γύρω σου. Το γεγονός επίσης ότι συστηματικά οι δημιουργοί του σύγχρονου anime χρησιμοποιούν ακριβώς τον καλλιτέχνη ως ενσάρκωση της διαφορετικότητας αυτής, ή τουλάχιστον της πιο χτυπητής μορφής της, δεν είναι καθόλου τυχαίος.

Έτσι, ο αγώνας του Ayato είναι πολυδιάστατος. Είναι αγώνας αυτογνωσίας, αγώνας για τον αναζήτηση της ταυτότητας του και της θέσης του στον κόσμο, είναι αγώνας για την αποσαφήνιση του πραγματικού και του φαινομενικού του περιβάλλοντος κόσμου, για την αλήθεια του δικού του – επιλεχθέντος – κόσμου, για τον έρωτα και την έξοδο απ’ τη μοναξιά, για την επιδίωξη κατανόησης και αντιμετώπισης του από τους άλλους ως ίσος προς ίσον και όχι ως μιας αρνούμενης διαφορετικότητας, αλλά μέσω της αποδοχής της διαφορετικότητας. Κυρίως, όμως, είναι ένας αγώνας για την απολύτρωση από το επιβεβλημένο από τους άλλους προϋπάρχον – καθότι κληροδοτημένο – υπάρχον. Ένας αγώνας για την ελευθερία. Ο Hegel γράφει κάπου στα πρώτα γραπτά του: «Η δυνατότητα της αντίθεσης είναι η ελευθερία· η ίδια η πράξη του αντιτίθεσθαι είναι μια πράξη ελευθερίας». Για να αντιτεθείς όμως σε κάτι πρέπει προηγουμένως να το γνωρίσεις, να το αναγνωρίσεις ως τέτοιο που είναι και να το αρνηθείς. Ή αλλιώς, η δυνατότητα της άρνησης είναι η ελευθερία. Όμως η άρνηση δεν είναι μια αυτονόητη, εγγενής στον άνθρωπο, δυνατότητα. Δεν είναι μία ιδιότητα που κληρονομείται. Είναι μία ιδιότητα που καλλιεργείται. Αντιστοίχως, η ελευθερία δεν είναι μια κατάσταση που χαρίζεται. Είναι μια κατάσταση που αναγνωρίζεται ως αναγκαία, επιδιώκεται και κατακτείται. Συνενωμένα όμως τα δύο σκέλη του συλλογισμού εξυπονοούν πως ο δρόμος για την ελευθερία περνάει κατ’ ανάγκην μέσα από την άρνηση του υπάρχοντος. Κι εδώ ακριβώς τίθεται με ιδιαίτερη βαρύτητα το τελικό μήνυμα της σειράς. Διότι μέσα από τη μάλλον ιδιόρρυθμη τελική σκηνή αποκαλύπτεται ότι όσα προηγήθηκαν δεν ήταν τελικά παρά το αποτέλεσμα μιας αρχετυπικής διχοτομίας, μιας διάστασης: της διάστασης του κόσμου ως αναπαράστασης και του κόσμου ως βούλησης. Ο Ayato διεκδικώντας την ίδια την ιδιαιτερότητα και διαφορετικότητα του (αποδεχόμενος την καλλιτεχνική του ιδιότητα) ως ειδοποιό χαρακτηριστικό της ύπαρξης του, θα προβεί όχι απλώς σε μιαν άρνηση αλλά σε μια ολιστική καταστροφή του υπάρχοντος, του κόσμου ως αναπαράστασης, για να επιλέξει την ελεύθερη, προσωπική αυτοδιαμόρφωση, τον κόσμο ως βούληση. Θα επιτελέσει εκείνο το δύσκολο, οδυνηρό και μεγαλειώδες συνάμα, φροϋδικό πέρασμα από το προϋπάρχον αυτό στο αυτοδημιουργημένο εγώ.



Ζ. Δ. Αϊναλής


16 σχόλια:

melen είπε...

Καλημέρα,
η συγκεκριμένη προβληματική (σε σχέση με τον ήρωα) υπάρχει και
1. στον θαυμαστό καινούργιο κόσμο του Χάξλευ
2.τον αναρχικό των δύο κόσμων της Ουρσουλα Λεγκεν (πρωτότυπος τίτλος the desposessed)
Σε σχέση με την έννοια της πραγματικότητας, ας μην ξεχνάμε επίσης το σύνολο του έργου του Plillip K. Dick, ιδιαίτερα τα βιβλία της 2ης περιόδου (ο άνθρωπος απ΄το ψηλό κάστρο, ουμπικ, το ηλεκτρικό πρόβατο, το ουράνιο μάτι κλπ).
Θα βρω το Rahxephon σε dvd, κυκλοφορεί στην ελλάδα?

Χαιρετώ σε

Le grand écrivain είπε...

Αγαπητή Melen η παράλειψη εκ μέρους μου του The Dispossessed (αναρωτιέμαι ειλικρινά αν ο ελληνικός τίτλος θα μπορούσε να είναι περισσότερο άθλιος...) είναι τω όντι απαράδεκτη καθώς τώρα που το αναφέρεις στο Rahxephon υπάρχουν όντως αναφορές στο μυθιστόρημα της Le Guin. Και για τον Philip Dick έχεις απόλυτο δίκιο γενικά, αν και προσωπικά δεν μπόρεσα να διαγνώσω στο Rahxephon, άμεσες τουλάχιστον αναφορές στο έργο του.
Τώρα για το πως θα βρεις τη σειρά είναι άλλο ζήτημα. Ειλικρινά αγνοώ αν κυκλοφορεί σε DVD στην Ελλάδα, αν και ως πιθανότητα μου φαντάζει μάλλον απίθανη. Εντούτοις, το διαδίκτυο, ευτυχώς ή δυστυχώς, έχει εξαλείψει κάθε απόσταση. Οπότε η πλέον ενδεδειγμένη λύση θα ήτανε μάλλον να το αναζητήσεις στα βρώμικα νερά του διαδικτύου, όπως λέει κι ο φίλος Σατούρνος, με αγγλικούς υπότιτλους... Εντούτοις δεν ξέρω αν ενδείκνυται ως εισαγωγή στο anime. Θέλω να πως πως αν δεν έχεις δει άλλες σειρές ίσως να μην ήταν δέον να ξεκινήσεις με το Rahxephon... σκέφτομαι να αναρτήσω κάποια από αυτές τις μέρες μία αμιγώς αξιολογική λίστα με σειρές anime η οποία να λειτουργεί και ως initiation, που λένε και οι Γάλλοι, στο είδος...
Χαιρετώ σε και φιλώ σε!

melen είπε...

Σχετικά με τον dick, νομίζω πως έχει αφομοιωθεί σε τέτοιο βαθμό από όσους μεταγενέστερους είχαν την ίδια ή παρόμοια προβληματική, ώστε δε μπορεί παρά η παρουσία του να είναι διάχυτη μέσα στο σύνολο του έργου τους.
Και αφού αναφέρθηκε ο dick,
έχεις δει το A scanner darkly? είναι κατά τη γνώμη μου, η μοναδική καλή μεταφορά βιβλίου του στη μεγάλη οθόνη.Αν όχι, θα το βρεις σίγουρα σε dvd, μπορεί και σε καμιά μικρή αίθουσα του ile de france
Φιλώ σε tambien
Καλό βράδυ

p.s.έχω ήδη μια κάποια σχέση με το anime, αλλά μια λίστα είναι πάντα ευπρόσδεκτη.

Le grand écrivain είπε...

Το A scanner darkly όχι δεν το έχω δει, δεν το είχα καν υπόψη μου για να πω την αλήθεια... θα το ψάξω οπωσδήποτε... η λίστα ετοιμάστηκε...

Le grand écrivain είπε...

PS: Αγαπητέ Satourne ανακάλυψα σπουδή (τι σπουδή, δηλαδή, πρόκειται για ένα τούβλο 700 σελίδων...) του Hermann Broch επάνω στις Μάζες και την Υστερία (προτιμώ τον όρο υστερία από τον όρο τρέλα που ενέχει και μια καθαρά κλινική διάσταση). Θα το διαβάσω και θα σας πω. Επίσης, αν δεν το έχετε διαβάσει, και αν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά, αναζητήστε το Ο Εξεγερμένος Άνθρωπος του Camus. Σας επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις, είμαι σίγουρος...

melen είπε...

..ξέχασα να πω
πως η ταινία είναι ενός είδους anime..
hope you enjoy it

Saturnos είπε...

over
Το βιβλίο του καμύ είναι στα προσεχώς 2 χρόνια τωρα ( αν αναφέρεστε στον επαναστατημένο ανθρωπο(μεταφραστική η απόκλιση εικάζω)) (δίπλα απο το κρεβάτι είναι).
το a scanner darkly το είχα υπόψη μου. ( το εχω σε ηλεκτρονική μορφή σε μαγνητικό μεσο αποθήκευσης)
Αυτό του μπροχ δεν το είχα υπόψη μου. Δεν πιστεύω να υπάρχει στα ελληνικά. Ακούγεται ενδιαφέρον. Το ξέρετε πως ο μπρόχ στα 40 του σπούδασε μαθηματικά; νομίζω εχω δουλειά τωρα. Οι επιθυμίες σας εισακούστηκαν, κε μέγα γραφιά (α-χμ...).

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητε φιλε μηπως μπορεις να αποσαφηνισεις τις εννοιες"βουληση"και κυριως"αναπαρασταση"
Ελπιζω η απλοικοτητα των ερωτηματων μου να μην αποτελει οχληση.
Ανηκω στην κατηγορια των φιλοσοφικα αναλφαβητων,γι αυτο αν η διαδικασια της απαντησης, σου φανει μια στειρα ταυτολογια πρωτογενων γνωσεων, θα καταλαβω,ειδαλλιως επεται και συνεχεια...
ετερος εξ ετερου σοφος
σ'ευχαριστω προκαταβολικα
θα περιμενω τον μιτο των ιδεων σου

Χαιρετω σε

Ανώνυμος είπε...

επισης μαλλον θα γνωριζετε το επιγεννημα του Χαξλευ "πιθηκος και ουσια"
Στο διο μοτιβο με τον Θαυμαστο κοσμο,αναπλαση του ιδιου θεματος,αλλα εμπλουτισμενο με την επιστημονικη,κοινωνικη και ηθικη εμπειρια της ανθρωποτητας μετα το Δευτερο Παγκοσμιο Πολεμο...(sic)
ο προηγουμενος ανωνυμος

Le grand écrivain είπε...

Αγαπητέ Σατούρνε, ο τίτλος είναι «Ο εξεγερμένος άνθρωπος» και αν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά ως «ο επαναστατημένος άνθρωπος» δεν πρόκειται απλά για μεταφραστική απόκλιση, αλλά για διαστρέβλωση τόσο του πνεύματος όσο και του γράμματος του Camus. Θα επανέλθω σε αυτό.
Αγαπητέ ανώνυμε, δεν ανήκω στη κατηγορία των φιλοσοφικά αλφαβητισμένων ή σε κάποια άλλη κατηγορία φωστήρων. Είμαι ερασιτέχνης και ως ερασιτέχνης διαβάζω και ερμηνεύω ό,τι διαβάζω αυθαίρετα. Σε ό,τι με αφορά, λοιπόν, και για να μην παρεξηγηθώ, μολονότι ο τίτλος του κειμένου και η κατακλείδα υπαινίσσονται σαφώς το βασικό έργο του Schopenhauer, ο τρόπος που χρησιμοποίησα τους όρους βούληση και αναπαράσταση είναι περισσότερο αλληγορικός, παρά ‘σοπεναουερικός’. Επίσης, τους χρησιμοποιώ περισσότερο μάλλον με τον τρόπο που τους ‘διαβάζει’ ο Nietzsche (εξ ου και ο όρος βούληση και όχι απλώς θέληση), δηλαδή αντιθετικά, κάτι που μάλλον δεν συμβαίνει στον Schopenhauer ο οποίος έχω την εντύπωση πως τους χρησιμοποιεί μάλλον παραπληρωματικά. Δηλαδή, θέλω να πω πως νομίζω πως στον Schopenhauer ενυπάρχει ήδη σε σπερματική μορφή η μεταξύ τους αντίθεση, αλλά μόνο ο Nietzsche είναι που θα τους φέρει σε πλήρη διάσταση αντιτάσσοντας στον κόσμο μιας προϋπάρχουσας φαινομενικότητας (που αντιστοιχεί περίπου και μόνο περίπου στην αναπαράσταση του Schopenhauer) του ανθρώπου, τον κόσμο της από τη βούληση του υπερανθρώπου διαμορφούμενης πραγματικότητας. Αλλά και η ίδια η φαινομενικότητα του Nietzsche, έχω την αίσθηση πως δεν έχει παντού ακριβώς την ίδια σημασία, γεγονός που περιπλέκει τα πράγματα. Άλλη σημασία έχει η φαινομενικότητα στη «Γέννησης της Τραγωδίας» και άλλη στο «Τάδε έφη Ζαρατούστρα». Τέλος πάντων, είναι μεγάλη συζήτηση υποθέτω για να πραγματοποιηθεί εδώ. Επίσης, και μιας και αναφέρθηκε στο chatbox ο Καστοριάδης, είναι γεγονός ότι στο «L’institution imaginaire de la société» ερμηνεύει δια μακρόν τη συγκεκριμένη φράση του Freud που χρησιμοποίησα ως moto, και βέβαια είναι γεγονός ότι με έχει επηρεάσει ο τρόπος που ο Καστοριάδης διαβάζει τον Freud, αλλά γράφοντας το κείμενο, δεν είχα καθόλου στο μυαλό μου, τουλάχιστον συνειδητά, τον Καστοριάδη, αλλά μόνο τον Freud. Το έργο του Huxley που αναφέρθηκε δεν το είχα καν υπόψη μου. Ευχαριστώ. Θα το ψάξω. Αυτά. Χαιρετώ!

Ανώνυμος είπε...

αγαπητε φιλε,σ ευχαριστω πολυ για την απαντηση σου.
Εν πρωτοις θελω να καταστησω εναργες οτι το προηγουμενο μου μην δεν υπεκρυπτε καμια σκωπτικη η κακως εννοουμενη εμπαικτικη διαθεση καθοτι στον προλογο του σχολιου σου διεκρινα μια απολογητικη ταση...παρενθετικα να πω οτι η προεικασια μου αυτη πιθανοτητα να ειναι τελειως αστοχη και απλουστατα η δικη σου αναγκη να καταυγασεις τη θεση σου στη γνωση και συγκεκριμενα σ αυτην της φιλοσοφιας, να σκονταψε σ ενα δικο μου ριζωμενο και αρκετα συγκεχυμενο ακομα, αισθημα ενοχης και το οποιο ευθυνεται γι αυτον τον ανευ λογικου νοηματος υπερτροφικο προλογο που νομιζω οτι κοντευει να καταβροχθισει οχι μονο το κυριως θεμα αλλα και τον επιλογο...το κουκουτσι παντως ολης αυτης της αδολεσχιας ειναι τελικα αυτο που ειπε ο φρουντ οτι η εμφυτη ταση της σκεψης μας και κατα συνεπεια της επικοινωνιας μας θα προσθετα εγω ,ειναι συνειρμικη και θυμικη..,οι λογικες στιγμες ειναι θεμα καλλιεργειας αν θα πολλαπλασιαστουν η ενδεχομενως κατισχυσουν των παρορμητικων μας στοιχειων...εν αρχη για μενα δεν ειναι ο καρτεσιος αλλα ο Φρουντ
εν δευτεροις,και τωρα σκοπευα ν αναπτυξω το κυριως θεμα του σχολιου μου αλλα επεσα ψυχολογικα...θα στο στειλω αργοτερα...ελπιζω

Ανώνυμος είπε...

Δεν πρέπει να προσπαθεί κανείς να ξεριζώσει τα συμπλέγματά του, αλλά να ζει σε συμφωνία μαζί τους. Είναι δικαιωματικά οι μαέστροι του κόσμου».

Le grand écrivain είπε...

"Την νύχτα της 10ης Νοεμβρίου του 1619
ο νεαρός René Descartes έγειρε ν’ αποκοιμηθεί
γεμάτος ενθουσιασμό,
γιατί ήταν βέβαιος πώς είχε ανακαλύψει
τις πηγές μιας υπέρτατης επιστήμης.



§1. Συχνά του ύπνου η συντροφιά με ξαγρυπνούσε·
ώρα πολλή τα λόγια του πάσχιζα να σηκώσω
μέσα στης νύχτας την ακάματη τριβή:
σιωπή σπαρμένη χώσματα ακάμωτων σωμάτων,
κραυγές που δεν ανθίσανε σε γλώσσα ερημική.
Τρόμαζα την επιμονή τέτοιας αδυναμίας·
ψιθύριζα, και κάποτε κάτι ειπωμένο αλλού
σαν να ’δειχνε η φωνή μου,
σιωπούσα, κι ακουγότανε λαλίστατη η σιωπή μου.
Συχνά του ύπνου η συντροφιά με βοηθούσε,
απ’ όσα του ύπνου: θάνατος,
ό,τι επίμονα δικό να περισώσω."

Γιώργος Μπλάνας, από την "Νύχτα"

Τουλάχιστον, ο Descartes του Μπλάνα σκέφτεται και μιλάει περισσότερο σαν τον Freud παρά σαν τον Descartes...

Ανώνυμος είπε...

θελω να πω πολλα αλλα τελευταια η εκφραστικη μου δυστοκια βουλιαζει τις σκεψεις μου στην ανυπαρξια...ευλογημενοι οσοι εκφραζονται λοιπον!και κυριως οι μετερχομενοι το γλωσσικο εργαλειο (κι οχι τον λογο για να αποφυγω αυτη την συνειρμικη παλινδρομηση λογικη-ορθολογισμος)μιας και ως ανθρωπος καθηλωμενος στο στοματικο σταδιο,δε θα μπορουσα οχι να το υποτιμησω παρα να το προτιμησω.ας επαναφερω ομως τη σκεψη μου στην αρχικη της κατευθυνση που ηταν ενας λακωνικος σχολιασμος για τον τιτλο του ποιηματος(τον καλο θα στο στειλω αργοτερα)Μαρεσε αυτη η αλγεβρικη αναγωγη του Descartes που μας προσφερει το λογο, καθως και αυτη η διαπιδυση του τιτλου στην παλλομενη εκφραση του ποιηματος που αντανακλα την ενταση ενος εξεγερμενου πνευματος.ισως μπορεσω να εκλυσω τις σκεψεις μου πιο μμ στο επομενο παραθυρο,μιας και με τη συνοψη να υπαγορευει αφαιρεση,αναβιωνω σχολικα τραυματα που ειχαν περασει στο χρονοντουλαπο,προτιμω να πλατιαζω και να χανομαι.ες...

Ανώνυμος είπε...

Mια βαθια εμπεδωμενη διαφορετικοτητα δεν επιδιωκει την ταπεινωση της,δεν απομονωνεται,αλλα διεκδικει τη θεση της μεσα στο κοσμο, προτασσει τα ατομικα της ιδανικα με παρρησια και σθενος.γιατι γνωριζει καλα οτι ο δρομος προς την αυτοπραγματωση της ειναι μονοδρομος..γιατι μονο μεσα στη κοινωνικη ζωη,τα ιδιαιτερα χαρακτηριστικα της υπαρξης μας δοκιμαζουν την γνησιοτητα τους,καθως αρνουνται να εξαφανιστουν στο χωνευτηρι οποιασδηποτε συλλογικης συνειδησης, κραυγαζοντας Υπαρχουμε και δε θα προσποιηθουμε το αντιθετο
Μια διαφορετικοτητα που αυο-περιχαρακωνεται η ενοφθαλιζει την ετικετα του αποσυναγωγου,τοτε δεν ειναι παρα το ανεστραμμενο ειδωλο ενος υπερτροφικου εγω που εποφθαλμια την προβολη του,δεν το ενδιαφερει να εδραιωση τη θεση του μεσα στην κοινωνια,για να μπορει να διατηρει τις πνευματικες και ηθικες του αξιες αλλα αντιθετα να τη διαχωρισει,εκφραζοντας υπορρητα την υπεροχη του...
Η ελλειψη δραση παντως ατροφει τα αισθηματα μας,αφου μονο μεσω αυτης μπορουν να διαυγαστουν και τελικα να υποστασιοποηθουν ,αλλιως ζουμε σε μια αυτιστικη κατασταση που μας εκφυλιζει και μας αλλοτριωνει πολυ πριν απ οποιοδηποτε κρατος-λεβιαθαν
Αν η συνειδηση μας καθοριζεται απ το κοινωνικο ειναι και ο ανθρωπος ειναι καθε φορα δημιουργημα της κοινωνιας η του ιστορικου Λογου (και οχι δημιουργος)τοτε δε μιλαμε για ατομικες υπαρξεις αλλα για ατομικα κατασκευασματα προορισμενα να συντηρουν μια κοινωνικη υπαρξη,και οπως πολυ ευγλωττα ο Χαξλευ λεει"Μονο οταν ο ανθρωπος καταλαβει την ουσια του,θα σταματησει να ειναι πολλοι πιθηκοι μαζι"
Οσο για μενα η κοινωνια δειχνει οτι απετυχε,αντι για να αυτοπραγματωνεται ο ανθρωπος μεσα σ αυτην,με την αυτοκατοστροφικη του αφοσιωση στους θεσμους της σκοτωνει και σκοτωνεται...δε βρισκω αλλη λυση λοιπον απο το η να πεθανω σαν ανθρωπος η να ζησω σα πιθηκος...

Le grand écrivain είπε...

Αγαπητή Ζιγκουάλα, διαβάζω και ξαναδιαβάζω από χτες το σχόλιο σας και στέκω αμήχανος... αισθάνομαι ότι κάτι δεν πάει καλά, αλλά δεν κατορθώνω να αποσαφηνίσω το τι... και κυρίως είναι αυτή η τελευταία σας φράση που με καταβάλλει ολόκληρο:
"δε βρίσκω άλλη λύση λοιπόν από το ή να πεθάνω σαν άνθρωπος ή να ζήσω σα πίθηκος...". Δεν βρίσκω κάτι να απαντήσω. Κάτι που να στέκει στο ύψος της φράσης αυτής, στο βάθος της και στην ένταση της, στην παλλόμενη απειλή της, στην υποβόσκουσα παραίτηση της... θα προσπαθήσω να απαντήσω με ανάρτηση εντός της εβδομάδας... δώστε μου λίγο χρόνο...